Bradykardia może prowadzić do niedotlenienia organizmu, co z kolei powoduje zawroty głowy, omdlenia, utratę przytomności, a w najcięższych przypadkach nawet zawał serca. Czym dokładnie jest bradykardia, jakie są jej objawy, jak wygląda leczenie?

Definicja bradykardii

Bradykardia to stan, w którym serce bije zbyt wolno, zwykle poniżej 60 uderzeń na minutę. Normalny rytm serca wynosi od 60 do 100 uderzeń na minutę u osób dorosłych. Z taką chorobą mogą zmagać się osoby w różnym wieku, ale najczęściej występuje ona u osób starszych.

Czasami u sportowców można zaobserwować niższy rytm serca, co nie musi to oznaczać problemu zdrowotnego.

Przyczyny bradykardii

• Wiek: Bradykardia jest częściej spotykana u osób starszych, ponieważ mięsień sercowy ulega naturalnemu starzeniu, a przewodzenie impulsów elektrycznych może być zaburzone.

• Choroby serca: Wady serca, choroba niedokrwienna serca, choroby zastawek, zapalenie mięśnia sercowego (miokardium) czy zawał serca mogą uszkodzić układ przewodzący serca, co prowadzi do bradykardii.

• Zaburzenia elektrolitowe: Nierównowaga elektrolitów, takich jak potas i wapń, to kolejne przyczyny. 

• Leki: Niektóre leki, w szczególności beta-blokery, blokery kanałów wapniowych, digoksyna, czy leki przeciwarytmiczne, mogą powodować bradykardię jako skutek uboczny.

• Inne zaburzenia układu sercowo-naczyniowego: Takie jak zespół chorego węzła zatokowego czy blok przedsionkowo-komorowy.

• Problemy z tarczycą: Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza), może prowadzić do bradykardii, ponieważ hormony tarczycy wpływają na funkcjonowanie serca.

• Obniżony poziom tlenu: Niewydolność oddechowa czy zaburzenia snu, takie jak bezdech senny, także zaliczane są do przyczyn choroby.

• Infekcje: Niektóre infekcje, takie jak borelioza, mogą prowadzić do bradykardii.

• Autonomiczna neuropatia: Choroby układu nerwowego, takie jak neuropatia cukrzycowa, mogą wpływać na autonomiczne sterowanie serca, co prowadzi do bradykardii.

Objawy bradykardii 

Objawy bradykardii mogą obejmować:

1. Zawroty głowy: Osoby z bradykardią mogą odczuwać uczucie zawrotów głowy, zwłaszcza, gdy następuje zmiana z pozycji siedzącej lub leżącej.
2. Słabość: Bradykardia może powodować ogólne uczucie słabości lub zmęczenia.
3. Niewydolność serca: Jeśli serce nie może pompować wystarczającej ilości krwi, może wystąpić niewydolność serca, objawiająca się dusznością, obrzękami i zmęczeniem.
4. Omdlenia (synkopa): Z powodu niedostatecznego przepływu krwi do mózgu, osoba z bradykardią może stracić przytomność.
5. Ból w klatce piersiowej: Niektóre osoby z bradykardią mogą odczuwać ból lub ucisk w klatce piersiowej.
6. Trudności w oddychaniu: Osoby z bradykardią mogą odczuwać duszność, szczególnie podczas wysiłku fizycznego.
7. Zaburzenia snu: Bradykardia może być związana z problemami ze snem, takimi jak bezdech senny.
8. Zmęczenie: Osoby z bradykardią mogą odczuwać uczucie zmęczenia i braku energii, nawet po wypoczynku.

Diagnostyka bradykardii 

Diagnostyka bradykardii obejmuje szereg badań, które pomagają lekarzom zidentyfikować przyczynę wolnego tętna oraz ocenić stan zdrowia pacjenta. Poniżej przedstawiamy kilka badań, które mogą być stosowane w diagnostyce bradykardii:

• Badanie fizykalne: Lekarz przeprowadza oględziny, w tym ocenę tętna i ciśnienia krwi, a także pyta o historię medyczną i rodzinną pacjenta.

• Elektrokardiogram (EKG): Jest to podstawowe badanie, które mierzy aktywność elektryczną serca. EKG może pomóc w wykryciu zaburzeń rytmu serca, takich jak bradykardia, oraz w identyfikacji innych nieprawidłowości serca.

• Monitorowanie Holtera: Jest to przenośne urządzenie do monitorowania EKG przez 24-48 godzin, które pozwala na rejestrowanie aktywności serca pacjenta w trakcie normalnych, codziennych czynności. Monitor Holtera może pomóc w identyfikacji epizodów bradykardii, które mogą nie wystąpić podczas rutynowego EKG.

• Test wysiłkowy: Podczas tego testu pacjent wykonuje ćwiczenia na bieżni lub rowerze stacjonarnym. Lekarz monitoruje aktywność serca pacjenta. Test wysiłkowy może pomóc w ocenie, jak serce pacjenta reaguje na wysiłek fizyczny i czy bradykardia występuje w wyniku wysiłku.

• Test z nagłym wstaniem: W trakcie tego testu pacjent przechodzi z pozycji leżącej do stojącej, podczas gdy lekarz mierzy ciśnienie krwi i tętno. Test ten może być użyteczny w diagnostyce odruchowej, synkopy, która może być związana z bradykardią.

• Badania obrazowe: Lekarze mogą zlecić dodatkowe badania obrazowe, takie jak echokardiografia, tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI), aby ocenić strukturę i funkcję serca oraz wykryć ewentualne problemy, które mogą powodować bradykardię.

• Diagnostyka bradykardii może być różnorodna, a wybór odpowiednich badań zależy od objawów pacjenta, historii medycznej oraz wstępnej oceny klinicznej przeprowadzonej przez lekarza.

Leczenie bradykardii

Leczenie bradykardii zależy od jej przyczyny, nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W niektórych przypadkach, leczenie może obejmować leki, wszczepienie rozrusznika serca lub modyfikację stylu życia. Warto skonsultować się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy i ustalenia odpowiedniego planu leczenia.

• Modyfikacja stylu życia: W niektórych przypadkach, zmiana stylu życia, taka jak wyeliminowanie substancji toksycznych (alkohol, nikotyna), poprawa diety, czy zwiększenie poziomu aktywności fizycznej, może pomóc w regulacji tętna.

• Dostosowanie leków: Jeśli bradykardia jest spowodowana przez leki, lekarz może zmienić dawkę, przerwać leczenie lub zastosować inne leki, które nie mają tego działania ubocznego.

• Leczenie chorób współistniejących: Leczenie chorób, takich jak niedoczynność tarczycy czy choroby serca, może przyczynić się do normalizacji tętna.

• Rozrusznik serca: W przypadku ciężkiej bradykardii, która powoduje poważne objawy, lekarz może zalecić wszczepienie rozrusznika serca. Jest to małe urządzenie implantowane pod skórą, które monitoruje rytm serca i dostarcza impulsy elektryczne, aby utrzymać odpowiednie tętno.

• Inne zabiegi: W rzadkich przypadkach, gdy bradykardia jest spowodowana konkretną przyczyną, taką jak zespół chorego węzła zatokowego czy blok przedsionkowo-komorowy, może być konieczne zastosowanie innych terapii, takich jak ablacja cieplna czy implantacja kardiowertera-defibrylatora.