Jedną z chorób cywilizacyjnych XXI wieku jest atopowe zapalenie skóry. Kiedyś objawy schorzenia stwierdzano zaledwie u 1% populacji, dzisiaj zakłada się, że co piąte dziecko i pięćdziesiąty dorosły zmaga się z AZS. Związane jest to przede wszystkim z niezdrową żywnością, przewlekłym stresem oraz ze zwiększającym się zanieczyszczeniem środowiska. Jak wygląda diagnostyka i leczenie atopowego zapalenia skóry?
Atopowe zapalenie skóry - co to jest?
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba zapalna, która charakteryzuje się silnym świądem, zmianami skórnymi, a także nawracającymi zaostrzeniami. Jej przebieg może być łagodny, umiarkowany bądź ciężki. W zależności od pory roku, objawy schorzenia mogą być mniejsze (lato) bądź intensywniejsze (jesień, zima). Najdotkliwiej na AZS chorują małe dzieci.
Przyczyny zachorowań na atopowe zapalenie skóry
Jedną z głównych przyczyn zachorowania na AZS są uwarunkowania genetyczne. Badania naukowe potwierdzają, że ryzyko zachorowania u dziecka zwiększa się, jeśli na choroby alergiczne cierpią rodzice. U osób chorych stwierdza się niewłaściwy skład bariery skórno-naskórkowej oraz nieprawidłowe działanie układu immunologicznego. Oznacza to zwiększone wytwarzanie przeciwciał IgE przeciwko alergenom, nawet w przypadku niewielkiej ilości antygenów.
Jak wygląda diagnoza atopowego zapalenia skóry?
AZS jest jedną z chorób, które nie zawsze można łatwo rozpoznać, ponieważ bardzo często jest mylona z alergią, dlatego w razie niepokojących objawów, należy udać się niezwłocznie do dermatologa lub alergologa. W odróżnieniu od zwykłego uczulenia, zmiany skórne pojawiające się przy atopowym zapaleniu skóry mają inny wygląd oraz umiejscowione są w innych miejscach. Najczęściej są to oczodoły, szyja, zgięcia łokci i kolan, a także grzbiety rąk i stóp.
AZS rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych symptomów oraz wywiadu z pacjentem przeprowadzanym na temat chorób atopowych w rodzinie. Podstawą zdiagnozowania atopowego zapalenia skóry są kryteria Hanifina i Rajki.
Kryteria większe:
- świąd skóry,
- przewlekły i nawrotowy przebieg choroby,
- typowe umiejscowienie zmian,
- atopia u pacjenta bądź członków rodziny.
Kryteria mniejsze to m.in.:
- suchość skóry,
- rybia łuska,
- podwyższone stężenie IgE,
- nawroty zakażenia skóry,
- wyprysk rąk i/lub stóp oraz sutków,
- powracające zapalenie spojówek,
- zaćma podtorebkowa,
- cienie wokół oczu,
- świąd skóry po spoceniu,
- nietolerancja pokarmowa,
- nietolerancja wełny,
- zaostrzenie w wyniku stresu,
- zaczerwienienie twarzy,
- łupież biały.
Aby stwierdzić AZS muszą być zatem spełnione 3 z 4 kryteriów głównych oraz co najmniej 3 kryteria mniejsze. Te ostatnie mają charakter uzupełniający, dlatego ich rozpoznanie nie jest konieczne.
Jak leczyć atopowe zapalenie skóry?
Aby leczyć AZS powinno się wyeliminować wszystkie czynniki uczulające, zarówno z otoczenia, jak i z pokarmów. Należy także utrzymywać właściwy poziom kwasów omega-3 i omega-6 w organizmie. Terapia atopowego zapalenia skóry polega przede wszystkim na zastosowaniu kremów i maści o właściwościach natłuszczających i nawilżających, kortykosteroidów, światłoterapii, a także leków przeciwzapalnych, przeciwuczuleniowych i immunosupresyjnych.
Metody stosowane w przypadku dzieci i dorosłych będą się nieznacznie różnić. Leczenie AZS u najmłodszych pacjentów polega na miejscowej naprawie naskórka, starszych na przepisaniu leków doustnych oraz zastosowaniu silniejszych steroidów.
Podsumowanie
Częstotliwość występowania alergicznych chorób skóry zwiększa się z roku na rok. Coraz częściej na AZS zapadają również bardzo małe dzieci. Aby uniknąć powikłań i zapobiegać nawrotom objawów, należy jak najszybciej poddać się terapii dopasowanej do rodzaju skóry. Wczesna reakcja na atopowe zapalenie skóry może zastopować jego rozwój.