Zatrucie pokarmowe

Zatrucie pokarmowe to nieprawidłowość w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Taki stan może być spowodowany przez spożycie pokarmów, które są zakażone bakteriami lub innymi drobnoustrojami. Typowymi objawami zatrucia pokarmowego są silny ból brzucha, biegunka i wymioty.

Jakie są przyczyny i objawy zatrucia pokarmowego?

Zatrucie pokarmowe spowodowane jest najczęściej spożyciem pokarmów, które są skażone bakteriami, wirusami lub pierwotniakami. Może się tak zdarzyć, gdy jedzenie jest zbyt krótko gotowane, gdy spożywa się nieumyte warzywa i owoce lub pije wodę nieprzegotowaną. Występujące objawy, czyli biegunka i wymioty, doprowadzają do odwodnienia oraz osłabienia organizmu.
Mimo tego, iż pierwsze objawy zatrucia mogą pojawić się już kilka godzin po zjedzeniu zakażonego produktu, często ustalenie konkretnej przyczyny zatrucia jest bardzo trudne. Współczesna medycyna jest jednak tak dobrze rozwinięta, iż dostępne są skuteczne metody leczenia zatruć pokarmowych, które przynoszą ulgę i wspomagają w walce z chorobą.

Jakie są rodzaje zatruć pokarmowych?

Zgodnie z wiedzą medyczną można wyróżnić cztery główne rodzaje zatruć pokarmowych. Należą do nich:

1. zatrucie bakteryjne,
2. zatrucie wirusowe,
3. zatrucie grzybicze,
4. zatrucie pasożytnicze.

O zatruciu pokarmowym na podłożu bakteryjnym mowa jest wtedy, gdy komórki bakterii, które znajdowały się w pożywieniu, trafią do ludzkiego organizmu. Obecność bakterii w pokarmach może wynikać z nieodpowiedniej higieny, przechowywania produktów w złych warunkach lub spożywania produktów po terminie ważności. Jeśli organizm ludzki zostanie zainfekowany bakteriami będzie objawiało się to ostrym bólem brzucha i biegunką. Dobrym sposobem na nawodnienie organizmu w czasie zatrucia bakteryjnego jest picie wody z dodatkiem elektrolitów. Elektrolity bowiem zawierają cenne składniki, które podczas zatrucia są wypłukiwane z organizmu. Zatrucie bakteryjne jest skomplikowanym procesem, iż można je podzielić na trzy grupy w zależności od przyczyny i mechanizmu jego powstania:

• intoksykacja – zatrucie spowodowane toksyną obecną w żywności jeszcze przed spożyciem pokarmu. Przykładem może być zatrucie gronkowcem lub jadem kiełbasianym, którym towarzyszą zawroty głowy, niedowład mięśni twarzy lub podwójne widzenie,
• infekcja – jest to zatrucie pokarmowe, w przypadku którego bakterie kolonizują się w jelitach. Przykładem jest zatrucie Salmonellą,
• toksykoinfekcja – to zatrucie mieszane, gdzie przyczyną jest kolonizacja bakterii w nabłonku jelita oraz toksyny.

Drugim rodzajem zatruć pokarmowych są te na podłożu wirusowym. Zatrucie pokarmowe przybiera w takim przypadku formę zapalenia jelit i żołądka, a głównymi objawami są przede wszystkim wymioty i biegunka. W leczeniu ważna jest dieta oraz przyjmowanie dużej ilości płynów, by zminimalizować ryzyko odwodnienia. Wirusowe zatrucia są bardzo często spotykane wśród dzieci (np. adenowirusy).
Kolejnym rodzajem zatrucia jest to na podłożu grzybiczym. Takie zatrucia pokarmowe są przewlekłe i występują wtedy, gdy spożywane są produkty zaatakowane przez pleśń.
Pasożytnicze zatrucie pokarmowe natomiast związane jest z niewłaściwą higieną, co doprowadza do osiedlania się w przewodzie pokarmowym parazytów. Objawia się to spadkiem masy ciała, biegunką, wymiotami i ogólnym osłabieniem. Dlatego też tak ważnym aspektem jest profilaktyka, dzięki której można uniknąć zatruć pokarmowych.

Jak należy zapobiegać zatruciom pokarmowym?

Zasady, które pozwalają zapobiegać zatruciu pokarmowemu są proste. Należy spożywać produkty dobrej jakości, ze sprawdzonego źródła i w terminie przydatności do spożycia. Duże znaczenie ma także odpowiednia higiena, gdyż większość patogenów chorobotwórczych pochodzi od człowieka. Trzeba często myć ręce, koniecznie podczas przygotowywania i spożywania produktów. Nie bez znaczenia jest także higiena w miejscach, gdzie spożywane są posiłki oraz zastawa stołowa. Talerze i sztućce, które używane są na co dzień, powinny być czyste.

Jak leczyć zatrucie pokarmowe?

Podstawą w leczeniu zatruć pokarmowych jest przyjmowanie dużych ilości płynów, najlepiej z zawartością elektrolitów, które pomogą w odbudowaniu odporności osłabionego organizmu. Należy unikać słodzonych napojów, gdyż cukier w nich zawarty tylko sprzyja odwodnieniu. Gdy wymioty i biegunka staną się trochę słabsze można spróbować jeść małe posiłki z zachowaniem około 3 godzin odstępu między nimi. Dobre będą wszelkiego rodzaju kleiki, gotowana marchewka lub chrupki kukurydziane. Należy unikać świeżych warzyw i owoców, gdyż będą one zbyt ciężkie do strawienia w czasie zatrucia pokarmowego.
 By złagodzić objawy zatrucia, warto sięgnąć po środki dostępne bez recepty:

• smecta – produkt o działaniu przeciwzapalnym i chroniącym przewód pokarmowy,
• węgiel leczniczy – pomoże w regulowaniu układu pokarmowego, zmniejszy biegunkę,
• probiotyki – uzupełnią fizjologiczną florę bakteryjną,
• płyny nawadniające – dostarczą niezbędne mikroelementy m.in. magnez, sód, potas,
• nifuroksazyd – ma działanie przeciwbakteryjne, wyłącznie w świetle przewodu pokarmowego (nie ma działania ogólnoustrojowego), szybko usuwany z organizmu. Cechuje się szybkością działania oraz jest skuteczny wobec większości bakterii wywołujących infekcje jelit.

Urlop – jak uniknąć zatrucia pokarmowego wyjeżdżając do ciepłych krajów?

Osoby, które planują wakacyjne podróże do krajów strefy tropikalnej, powinny przygotować się do wyjazdu, by zminimalizować ryzyko wystąpienia zatrucia pokarmowego. Kraje tropikalne to niestety miejsca o niskim poziomie sanitarnym i często niedostępnej opiece medycznej. Dlatego też w tych miejscach dużo łatwiej jest zarazić się wirusami lub bakteriami, które mogą powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Będąc na wakacjach należy oczywiście pamiętać o higienie jeszcze bardziej niż kiedykolwiek. Warto na urlop zabrać apteczkę, a w niej wymienione wcześniej środki, które w przypadku biegunki i wymiotów pomogą dojść do siebie w szybszym tempie. Warto o nich pamiętać, gdyż zgodnie z najnowszymi danymi aż 20-40% podróżnych, którzy wyjeżdżają do obszarów strefy tropikalnej przechodzi bakteryjne zatrucie pokarmowe, tak zwaną „biegunkę podróżnych”.

Zatrucie pokarmowe jest dolegliwością wyniszczającą organizm, szczególnie jeśli dotyka małe dzieci. Dzięki odpowiedniej profilaktyce można jednak zminimalizować ryzyko choroby.